SIMULAKRA DAN HIPERREALITAS DALAM RUANG DIGITAL: PERAN INFLUENCER TIKTOK TERHADAP KONSTRUKSI CITRA SERTA KEPUTUSAN PEMBELIAN PRODUK KECANTIKAN PADA GENERASI Z
PDF Download: 92
DOI:
https://doi.org/10.32665/annas.v9i2.5530Keywords:
tiktotk, influencer, generasi z, produk kecantikan, simulakra, hiperealitasAbstract
Media sosial telah menjadi bagian yang tidak terpisahkan dari kehidupan Generasi Z, terutama dalam memengaruhi pola konsumsi mereka. TikTok sebagai salah satu platform yang paling populer di kalangan generasi ini, memegang peranan besar dalam membentuk tren dan perilaku konsumtif, salah satunya dalam hal pembelian produk kecantikan. Penelitian ini bertujuan untuk menganalisis peran influencer dan media sosial TikTok dalam membentuk keputusan pembelian produk kecantikan di kalangan Generasi Z. Pendekatan yang digunakan adalah kualitatif dengan metode Focus Group Discussion (FGD) yang melibatkan 7 subjek dari kalangan mahasiswa Generasi Z yang merupakan pengguna aktif TikTok. Teori simulasi dan hiperrealitas milik Jean Baudrillard digunakan sebagai alat analisis untuk memahami bagaimana representasi simbolik di media sosial memengaruhi realitas konsumsi. Hasil diskusi menunjukkan bahwa influencer di TikTok tidak hanya mempromosikan produk, tetapi juga melakukan konstruksi atas citra dan standar kecantikan yang ideal. Citra yang disajikan melalui konten sering kali menjadi hiperrealitas yang lebih dapat dipercaya daripada realitas objektif. Hal ini menunjukkan bahwa keputusan pembelian Generasi Z sangat dipengaruhi oleh citra yang terbentuk melalui media sosial, bukan semata-mata karena kebutuhan. Penelitian ini menegaskan bahwa media sosial, khususnya TikTok, telah menjadi ruang simulasi di mana makna dan identitas konsumtif dibentuk dan dinegosiasikan
References
Aenaya, Alsya Siti, and Sulhaini Sulhaini. “The Impact of Influencer Credibility, Brand Originality Image, and Price Consciousness on Consumer Trust in Local Beauty Products.” Journal of Economics, Finance and Management Studies 07, no. 01 (2024): 309–318.
Anggraini, F, and M. A Ahmadi. “Pengaruh Influencer Marketing Terhadap Keputusan Pembelian Produk Kecantikan Di Kalangan Generasi Z : Literature Review.” Journal of Management and Creative Business 3, no. 1 (2024): 62–73.
Barari, Mojtaba Moji, Martin Eisend, and Shailendra Pratap Jain. “A Meta-Analysis of the Effectiveness of Social Media Influencers: Mechanisms and Moderation.” Journal of the Academy of Marketing Science (2025).
Baudrillard, Jean. Simulacra and Simulation. America: The University of Michigan Press, 1994.
Braun, Virginia, and Victoria Clarke. “Qualitative Research in Psychology Using Thematic Analysis in Psychology Using Thematic Analysis in Psychology.” Qualitative Research in Psychology 3, no. 2 (2006): 77–101.
Bur, Ramdani, Fitri Ayuningtyas, and Munadhil Abdul Muqsith. “Pemanfaatan TikTok Sebagai Media Informasi Baru Generasi Z.” Jurnal Komunikasi Nusantara 5, no. 2 (2023): 189–198.
Casaló, Luis V., Carlos Flavián, and Sergio Ibáñez-Sánchez. “Influencers on Instagram: Antecedents and Consequences of Opinion Leadership.” Journal of Business Research 117, no. October 2017 (2020): 510–519.
Fadhilah, Nailatul, and Erianjoni Erianjoni. “Penggunaan Aplikasi Tik Tok Bagi Mahasiswa Fakultas Ilmu Sosial Universitas Negeri Padang Universitas Negeri Padang Pendahuluan Media Sosial Merupakan Sarana Untuk Saling Berinteraksi Dan Berkomunikasi Dengan Sesama Melalui Bantuan Internet . Media Sosial” 4, no. 3 (2021): 320–332.
Fardouly, Jasmine, Phillippa C. Diedrichs, Lenny R. Vartanian, and Emma Halliwell. “Social Comparisons on Social Media: THE Impact of Facebook on Young Women’s Body Image Concerns and Mood.” Body Image 13 (2015): 38–45.
Featherstone, Mike, Mike Hepworth, and Bryan S Turner. The Body: Social Process and Cultural Theory. London: SAGE Publications Ltd, 1991.
Goffman, Erving. The Presentation of Self in Everyday Life. America: anchor books publisher, 1959.
Guo, Rui, and Yuchen Wang. “Finding the Best Creation Strategy: How Influencer’s Photo-Editing Behavior Affects Consumer’s Engagement Intention.” Journal of Retailing and Consumer Services 80, no. April (2024): 103892.
Hall, Stuart, Hobson Dorothy, Lowe Andrew, and Willis Paul. Culture, Media, Language. London: Routledge, 1980.
Herman, Herman, Edi Maszudi, Rahmad Solling Hamid, Putri Dewintari, and Atika Aulia. “Peran Influencer Marketing Online Customer Review Dan Content Marketing Dalam Keputusan Pembelian Pada Sosial Instagram.” Jesya 6, no. 2 (2023): 1348–1358.
Husna, Arina Himatul, and Desy Mairita. “Gen Z Dan Perilaku Konsumsi Konten Influencer Pada TikTok.” Jurnal Riset Komunikasi 7, no. 1 (2024): 86–100.
Ifa, Ken, Arief Sudrajat, and Febriandita Tedjomurti. “Warna Kulit Dan Stratifikasi Sosial.” Dimensia: Jurnal Kajian Sosiologi 14, no. 2 (2025): 58–66.
Kaplan, Andreas M., and Michael Haenlein. “Users of the World, Unite! The Challenges and Opportunities of Social Media.” Business Horizons 53, no. 1 (2010): 59–68.
Khairunnisa, Alya Syafira, Balqis Najmi Aqila Putri Syaela, Firda Nur Fauziah, Hasna Maisya Nazhirah, Myisha Azlia Nafhatus Sofa, Najma Silma Nayyara, and Rama Wijaya Abdul Rozak. “Analisis Pengaruh Influencer Terhadap Keputusan Pembelian Skincare Dan Make Up Di Kalangan GenZ.” Jurnal Mahasiswa Kreatif 2, no. 3 (2024): 19–30.
Liu, Xiao, and Xiaoyong Zheng. “The Persuasive Power of Social Media Influencers in Brand Credibility and Purchase Intention.” Humanities and Social Sciences Communications 11, no. 1 (2024): 1–12.
Livingstone, Sonia. “Developing Social Media Literacy: How Children Learn to Interpret Risky Opportunities on Social Network Sites.” Communications 39, no. 3 (2014): 283–303.
Meilasari, Sri Hesti, and Umaimah Wahid. “Analisis Resepsi Khalayak Terhadap Isi Pesan Pada Iklan Wardah Cosmetics ‘Long Lasting Lipstic Feel The Color.’” Journal Komunikasi 11, no. 1 (2020): 1–8.
Mustaqimmah, Nurul, and Novi Dian Sari. “Konsep Diri Generasi TikTok Di Kabupaten Rokan Hulu.” Medium: Jurnal Ilmiah Fakultas Ilmu Komunikasi Universitas Islam Riau 9, no. 2 (2021): 148–166.
Pedalino, Federica, and Anne Linda Camerini. “Instagram Use and Body Dissatisfaction: The Mediating Role of Upward Social Comparison with Peers and Influencers among Young Females.” International Journal of Environmental Research and Public Health 19, no. 3 (2022).
Prasetyo, Salsabil Dwi Kusuma, and Nurdin Sobari. “Checkout or Scroll Down? Investigating TikTok’ Influencer Credibility Effects on Followers’ Purchase Intentions.” Jurnal Manajemen Teori dan Terapan| Journal of Theory and Applied Management 17, no. 3 (2024): 454–471.
Putri, Nurdiana, Yadhit Prasetya, Putu Wuri Handayani, and Hana Fitriani. “TikTok Shop: How Trust and Privacy Influence Generation Z’s Purchasing Behaviors.” Cogent Social Sciences 10, no. 1 (2023).
Rafa’al, Mubaddilah. “Identitas Gaya Hidup Dan Budaya Konsumen Dalam Mengkonsumsi Brand The Executive.” Jurnal Komunikasi Profesional 1, no. 1 (2017): 49–57.
Rasyid, Suardin Abd, Surahman Cinu, Nanang Wijaya, Ahmad Sinala, Sudirman K Uja, and Andi Riskan. “Kontruksi Media Sosial Dalam Pembentukan Perilaku Konsumen Kecantikan” 4 (2024): 8887–8901.
Rogova, Natalia, and Shashi Matta. “The Role of Identity in Digital Consumer Behavior: A Conceptual Model and Research Propositions Based on Gender.” AMS Review 13, no. 1–2 (2023): 55–70.
Sassatelli, Roberta. Consumer Culture : History , Theory and Politics. London: SAGE Publications Ltd, 2012.
Saumantri, Theguh, and Abdu Zikrillah. “Jean Baudrillard’s Simulacra Theory In The Comunication World Of Mass Media.” ORASI: Jurnal Dakwah dan Komunikasi 11, no. 2 (2020): 247–260.
Sesar, Vesna, Ivana Martinčević, and Monika Boguszewicz-Kreft. “Relationship between Advertising Disclosure, Influencer Credibility and Purchase Intention.” Journal of Risk and Financial Management 15, no. 7 (2022).
Siswadi, Gede Agus. “Hiperrealitas Di Media Sosial Dalam Perspektif Simulakra Jean Baudrillard (Studi Fenomenologi Pada Trend Foto Prewedding Di Bali).” DHARMASMRTI Jurnal Ilmu Agama dan Kebudayaan 22, no. April (2022): 9–18.
Tiggemann, Marika, and Amy Slater. “NetGirls: The Internet, Facebook, and Body Image Concern in Adolescent Girls.” International Journal of Eating Disorders 46, no. 6 (2013): 630–633.
Triyas, Anggun Putri Ady, Dwi Rizky Wulan Maulida, and Nanda Aulia Rahmawati. “Analisis Representasi Influencer Dalam Memunculkan Budaya Hiperrealitas Mahasiswa Terhadap Suatu Produk Melalui Konten Review.” Jurnal Penelitian Inovatif 4, no. 3 (2024): 1025–1036.
Wijaya, Mukhammad Handy dwi, and Musta’in Mashud. “Konsumsi Media Sosial Bagi Kalangan Pelajar: Studi Pada Hyperrealitas Tik Tok.” Al-Mada: Jurnal Agama, Sosial, dan Budaya 3, no. 2 (2020): 170–191.
Zhang, Kem Z.K., and Morad Benyoucef. “Consumer Behavior in Social Commerce: A Literature Review.” Decision Support Systems 86 (2016): 95–108.
Downloads
Published
License
Copyright (c) 2025 Deni, Adelia Lucky Pratiwi, Tasya Wulandari, R.A. Amelya Salsabila, Eko Mulyono

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
PDF Download: 92


